سیاه سرفه چیست؟

سیاه سرفه چیست

سیاه سرفه، یکی از بیماری‌های باکتریایی حاد و بسیار مسری دستگاه تنفسی است که با سرفه‌های مکرر و عمیق، گاه همراه با صدای سوت‌مانند در هنگام دم شناخته می‌شود. این بیماری که در پزشکی با نام پرتوسیس (Pertussis) شناخته می‌شود، اغلب در کودکان مشاهده می‌شود، اما بزرگسالان و نوزادان نیز از خطر ابتلا در امان نیستند؛ به‌ویژه اگر واکسیناسیون به‌طور کامل انجام نشده باشد یا ایمنی ناشی از واکسن به مرور زمان کاهش یافته باشد.

راه انتقال سیاه سرفه عمدتاً از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه یا عطسه فرد بیمار است. این بیماری به‌راحتی در میان افراد خانواده یا محیط‌های شلوغ مانند مدارس، مهدکودک‌ها و مراکز مراقبتی گسترش می‌یابد و به همین دلیل کنترل آن نیازمند آگاهی، شناسایی به‌موقع و پیشگیری موثر است. در کنار سیاه‌سرفه، برخی بیماری‌های باکتریایی دیگر مانند بیماری حصبه در کودکان نیز با علائم مبهم آغاز می‌شوند و تشخیص زودهنگام آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

عامل بیماری سیاه سرفه

عامل اصلی بروز بیماری سیاه سرفه باکتری بوردتلا پرتوسیس (Bordetella pertussis) است؛ یک میکروارگانیسم گرم منفی و هوازی که در مجاری تنفسی فوقانی مستقر شده و با تولید سم‌های مختلف باعث بروز علائم بیماری می‌شود. مهم‌ترین این سم‌ها، توکسین پرتوسیس (Pertussis toxin) است که در کنار عوامل چسبندگی باکتری به سلول‌های اپی‌تلیال راه‌های هوایی، باعث تحریک مخاط، التهاب، افزایش ترشح موکوس و در نهایت ایجاد سرفه‌های پی‌درپی و غیرقابل کنترل می‌شود.

این باکتری صرفاً به انسان منتقل می‌شود و مخزن حیوانی ندارد. تماس نزدیک با فرد مبتلا، حتی اگر بدون علامت یا در مراحل اولیه بیماری باشد، می‌تواند منجر به انتقال عفونت گردد. به همین دلیل، یکی از چالش‌های اصلی در کنترل این بیماری، شناسایی ناقلان بی‌علامت یا افراد در مراحل ابتدایی است که هنوز سرفه مشخصی ندارند اما قابلیت انتقال بیماری را دارند.

علائم سیاه سرفه در هر مرحله از بیماری

سیاه سرفه یک بیماری چندمرحله‌ای است که نشانه‌های آن به‌مرور زمان تغییر می‌کنند. این سیر بالینی معمولاً در سه فاز مجزا اتفاق می‌افتد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. شناسایی دقیق این مراحل برای تشخیص به‌موقع، کاهش انتقال و شروع درمان مؤثر اهمیت زیادی دارد.

علائمی مانند تب، بی‌حالی و سرفه در بیماری‌هایی چون سیاه‌سرفه و نشانه‌های اولیه مالاریا می‌توانند در ابتدا مشابه باشند و موجب سردرگمی در تشخیص شوند.

مرحله ابتدایی یا کاتارال

نخستین مرحله بیماری که معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد، با علائمی شبیه به سرماخوردگی ظاهر می‌شود. در این دوره، با وجود خفیف بودن نشانه‌ها، خطر انتقال بیماری به دیگران بسیار بالاست. بیماران اغلب به‌عنوان سرماخوردگی یا حساسیت فصلی تشخیص داده می‌شوند که همین موضوع می‌تواند باعث گسترش بی‌صدای بیماری شود.

علائم رایج در این مرحله شامل موارد زیر است:

• آبریزش بینی و عطسه مکرر

• سرفه‌های پراکنده و ملایم

• تب خفیف یا گاه بدون تب

• بی‌حالی، بی‌اشتهایی یا خواب‌آلودگی

مرحله حمله‌ای یا پاروکسیسمال

با گذشت حدود دو هفته، بیماری وارد مرحله اصلی و مشخصه خود می‌شود. این فاز که می‌تواند تا شش هفته یا بیشتر ادامه پیدا کند، با حملات سرفه شدید و پشت سر هم مشخص می‌شود که اغلب شب‌ها تشدید می‌یابند. حملات معمولاً بدون هشدار قبلی آغاز می‌شوند و ممکن است تا زمانی که بیمار دچار نفس‌تنگی، تهوع یا حتی کبودی شود ادامه یابند. سرفه‌های پیاپی گاهی به‌قدری شدید هستند که باعث پارگی عروق چشم یا خونریزی‌های سطحی می‌شوند.

نشانه‌های بارز این مرحله عبارت‌اند از:

• سرفه‌های شدید و مکرر که پشت سر هم می‌آیند و قطع نمی‌شوند

• صداهای زوزه‌مانند یا جیغ‌مانند در انتهای حمله سرفه، هنگام دم (ویژگی کلاسیک بیماری)

• تهوع یا استفراغ بعد از هر حمله سرفه

• کبودی صورت، لب‌ها یا زبان به‌ویژه در کودکان

• احساس خفگی یا ایست تنفس گذرا، به‌ویژه در نوزادان

• ضعف شدید پس از هر حمله سرفه و خواب‌آلودگی

مرحله بهبودی یا نقاهت

در این مرحله که گاهی چندین هفته تا چند ماه به طول می‌انجامد، شدت و فراوانی حملات سرفه به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند. با این حال، تحریک‌پذیری راه‌های هوایی همچنان باقی می‌ماند و در برابر محرک‌هایی مانند خنده، گریه، تغییر دما یا فعالیت فیزیکی، سرفه‌ها ممکن است دوباره عود کنند.

ویژگی‌های این مرحله شامل:

• کاهش تدریجی شدت و تعداد سرفه‌ها

• باقی ماندن سرفه خشک در اثر تحریکات محیطی

• بازگشت تدریجی اشتها، انرژی و خواب طبیعی

• کاهش خطر سرایت بیماری به دیگران

شناخت این سه مرحله بالینی و توجه به علائم هر یک می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و شروع درمان مناسب کمک کند. درمان زودهنگام، به‌ویژه در مراحل اولیه، می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

سرفه‌های مکرر و شدید در مراحل پیشرفته سیاه‌سرفه حتی ممکن است باعث بروز عوارضی مانند فتق یا دردهای عضلانی شوند، مشابه شرایطی که در مراقبت از آسیب‌های اسکلتی مشاهده می‌شود.

علائم سیاه سرفه در کودکان و نوزادان

شدت و نحوه بروز سیاه سرفه در کودکان به‌ویژه نوزادان، با بزرگسالان تفاوت دارد و در بسیاری از موارد خطرناک‌تر است. نوزادان زیر شش ماه به‌دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر، ممکن است دچار علائمی شوند که در ظاهر ارتباطی با سرفه ندارند اما در واقع نشانه‌های هشداردهنده‌ای از این بیماری هستند.

در نوزادان، سیاه سرفه می‌تواند با قطع تنفس موقت (آپنه)، کبودی لب یا صورت، بی‌حالی یا حتی تشنج آغاز شود، بدون اینکه سرفه‌های مشخص دیده شود. در چنین شرایطی، خطر خفگی یا مرگ ناگهانی وجود دارد و باید فوراً به پزشک مراجعه شود.

در کودکان بزرگ‌تر، الگوی سرفه مشخص‌تر است و معمولاً با صدای زوزه‌مانند در پایان هر حمله سرفه همراه است. بسیاری از این کودکان پس از حمله سرفه، دچار استفراغ می‌شوند و به‌تدریج علائمی مانند دهیدراسیون (کم‌آبی)، کاهش وزن، بی‌قراری، بی‌خوابی و خستگی شدید نمایان می‌شود.

سیاه سرفه در بزرگسالان چگونه بروز می‌کند

بر خلاف کودکان، بزرگسالان معمولاً واکنش خفیف‌تری به باکتری سیاه سرفه نشان می‌دهند؛ به‌ویژه اگر در گذشته واکسینه شده باشند. با این حال، همین علائم خفیف می‌تواند به پنهان‌ماندن بیماری و گسترش بی‌صدا آن در جامعه منجر شود، زیرا بسیاری از بزرگسالان تصور می‌کنند دچار یک سرماخوردگی طولانی یا آلرژی مزمن شده‌اند.

نشانه‌های شایع سیاه سرفه در این گروه عبارت‌اند از:

• سرفه خشک و مقاوم به درمان که ممکن است هفته‌ها ادامه داشته باشد

• حملات سرفه که اغلب شب‌ها تشدید می‌شود و مانع خواب می‌گردد

• درد عضلات شکم یا قفسه سینه به‌دلیل شدت سرفه‌ها

• خستگی و ضعف عمومی پس از هر حمله

• گلودرد یا تحریک گلو بدون علائم مشخص دیگر

نکته مهم این است که بزرگسالان ناقلان خاموش بیماری هستند و ممکن است نوزادان یا کودکان واکسینه‌نشده را آلوده کنند، بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع بسیار اهمیت دارد.

چگونه سیاه سرفه را تشخیص می‌دهند

تشخیص دقیق سیاه سرفه معمولاً بر اساس ترکیب بررسی علائم بالینی، سابقه تماس با فرد مبتلا و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود. هر کدام از ابزارهای تشخیصی در مرحله‌ای خاص از بیماری کاربرد دارند:

• کشت ترشحات نازوفارنکس: اگر در روزهای ابتدایی بروز علائم انجام شود، یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای شناسایی باکتری عامل بیماری است. این روش به حضور مستقیم باکتری در مخاط بینی و حلق وابسته است.

• آزمایش PCR: یک تکنیک بسیار حساس و سریع برای شناسایی ماده ژنتیکی باکتری بوردتلا پرتوسیس در ترشحات تنفسی است و می‌تواند در مراحل مختلف بیماری انجام شود.

• آزمایش شمارش سلول‌های خون: افزایش غیرطبیعی تعداد لنفوسیت‌ها (Lymphocytosis) در آزمایش خون، یکی از یافته‌های معمول در سیاه سرفه است. البته به‌تنهایی تشخیصی نیست اما در کنار سایر شواهد بالینی کاربرد دارد.

• بررسی سطح آنتی‌بادی‌ها: معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر یا در شرایطی که تشخیص قطعی با روش‌های دیگر میسر نباشد، از آزمایش سرولوژی برای بررسی مواجهه بدن با باکتری استفاده می‌شود.

با استفاده ترکیبی از این روش‌ها و در نظر گرفتن الگوی علائم و پیشینه تماس بیمار، می‌توان با دقت بالا سیاه سرفه را تشخیص داد و درمان مناسب را آغاز کرد.

درمان سیاه سرفه

درمان سیاه سرفه باید در اسرع وقت و با نظارت پزشکی آغاز شود تا از شدت یافتن بیماری، آسیب به بافت تنفسی و انتقال به دیگران جلوگیری شود. روند درمان بسته به سن بیمار، مرحله بیماری و وضعیت عمومی او متفاوت است، اما به‌طور کلی شامل تجویز آنتی‌بیوتیک، مراقبت‌های حمایتی و گاهی اقدامات بیمارستانی است.

در مراحل ابتدایی، استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب می‌تواند روند بیماری را کنترل کند. در مراحل پیشرفته‌تر، تمرکز درمان بر مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض تنفسی و تغذیه‌ای است. سیاه سرفه در نوزادان و کودکان کوچک معمولاً جدی‌تر است و در صورت بروز علائم شدید، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان باشد.

آنتی بیوتیک برای سیاه سرفه

آنتی‌بیوتیک‌ها نقش اصلی در درمان سیاه سرفه دارند، به‌ویژه زمانی که در دو هفته اول ابتلا تجویز شوند. مصرف آن‌ها در کاهش دوره بیماری و جلوگیری از انتقال به اطرافیان مؤثر است. رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان این بیماری توصیه می‌شوند عبارت‌اند از:

• آزیترومایسین (Azithromycin): داروی انتخابی برای اغلب سنین است و عوارض کمتری دارد.

• اریترومایسین (Erythromycin): در گذشته کاربرد بیشتری داشت اما به‌دلیل بروز عوارض گوارشی، کمتر تجویز می‌شود.

• کلاریترومایسین (Clarithromycin): بیشتر برای بزرگسالان مناسب است.

• تری‌متوپریم-سولفامتوکسازول: در مواردی که بیمار به ماکرولیدها حساسیت دارد استفاده می‌شود.

مصرف صحیح و کامل آنتی‌بیوتیک مطابق نسخه پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا قطع زودهنگام دارو می‌تواند منجر به عود بیماری یا افزایش خطر انتقال شود.

مراقبت‌های حمایتی برای مدیریت علائم سیاه سرفه

در کنار مصرف آنتی‌بیوتیک، مراقبت‌های غیر دارویی نقش مهمی در کاهش شدت علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار دارند. اقدامات حمایتی بسته به وضعیت بیمار می‌توانند در خانه یا بیمارستان انجام شوند. مهم‌ترین توصیه‌ها عبارت‌اند از:

• نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از دهیدراسیون و کمک به تخلیه ترشحات

• استراحت کافی برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش تحریک‌پذیری تنفسی

• استفاده از دستگاه بخور یا بخار گرم برای مرطوب نگه‌داشتن مجاری تنفسی

• تهویه مناسب منزل و پرهیز از تماس با دود سیگار یا آلودگی‌های شیمیایی

• ایجاد محیط آرام برای کاهش دفعات حملات سرفه، به‌ویژه در کودکان

درمان سیاه سرفه در کودکان

درمان سیاه سرفه در کودکان باید با دقت بیشتری انجام شود، به‌خصوص اگر کودک زیر شش ماه باشد. نوزادان در معرض خطر عوارضی مانند قطع تنفس، تشنج یا کاهش اکسیژن قرار دارند و در صورت بروز علائم شدید، فوراً باید در بیمارستان بستری شوند. در چنین شرایطی مراقبت‌هایی مانند موارد زیر انجام می‌شود:

• پایش مداوم تنفس، نبض و اشباع اکسیژن

• تجویز آنتی‌بیوتیک متناسب با سن و وزن کودک

• سرم‌تراپی در صورت بی‌اشتهایی یا دهیدراسیون

• اکسیژن‌رسانی با دستگاه در صورت وجود مشکل تنفسی

در موارد خفیف‌تر که درمان در منزل انجام می‌شود، خانواده باید مراقب نکات زیر باشد:

• تغذیه با حجم کم و دفعات زیاد برای جلوگیری از استفراغ

• کاهش تحریک کودک از طریق حفظ آرامش محیط

• تمیز نگه‌داشتن هوای خانه و دوری از هرگونه عامل آلرژن یا تحریک‌کننده

درمان سیاه سرفه در بزرگسالان

سیاه سرفه در بزرگسالان معمولاً شدت کمتری دارد و در اکثر موارد با درمان سرپایی قابل کنترل است. با این حال، باید مراقب انتقال بیماری به کودکان و نوزادان بود. روند درمان در این گروه شامل موارد زیر است:

• مصرف کامل و منظم آنتی‌بیوتیک طبق دستور پزشک

• پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای ضدسرفه مگر با تأیید پزشک

• نوشیدن مایعات گرم مانند سوپ یا دمنوش برای کاهش تحریک گلو

• مرطوب نگه‌داشتن محیط زندگی

• دوری از تماس با افراد آسیب‌پذیر تا پایان دوره واگیردار بودن

درمان خانگی سیاه سرفه

همان‌طور که در برخی شرایط مانند مراقبت خانگی از سوختگی‌ها نیاز به پیگیری دقیق و محیط امن وجود دارد، مدیریت خانگی سیاه‌سرفه نیز باید با آموزش و راهنمایی تخصصی انجام شود. در کنار درمان دارویی، برخی اقدامات خانگی در بهبود روند درمان و کاهش علائم مؤثر هستند. با این‌حال، این روش‌ها باید تنها به‌عنوان کمک‌کننده و با نظر پزشک استفاده شوند:

• بخور گرم: برای کاهش خشکی راه‌های تنفسی و تسهیل خروج خلط

• عسل طبیعی: در کودکان بالای یک سال و بزرگسالان، برای کاهش تحریک گلو

• دمنوش‌هایی مانند آویشن، زنجبیل و بابونه: در صورت تأیید پزشک و به مقدار محدود

• هوای تمیز و بدون گردوغبار: به‌ویژه در فصول سرد یا محیط‌های بسته

• پرهیز از غذاهای محرک مانند فست‌فود و مواد حساسیت‌زا

در نهایت، اگرچه برخی اقدامات خانگی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند، اما جایگزین درمان دارویی و پیگیری پزشکی نخواهند بود. در هر مرحله از درمان، مشورت با پزشک ضروری است تا از بروز عوارض جلوگیری شود.

واکسن سیاه سرفه چیست

مؤثرترین روش پیشگیری از ابتلا به سیاه سرفه، دریافت منظم واکسن پرتوسیس (Pertussis) است. این واکسن به‌صورت ترکیبی در قالب DTP، DTaP و Tdap تجویز می‌شود و در کنار دیفتری و کزاز، ایمنی قابل‌توجهی در برابر سیاه سرفه ایجاد می‌کند.

• نوزادان و کودکان: واکسن DTaP در پنج نوبت، در سنین ۲، ۴، ۶، ۱۸ ماهگی و ۶ سالگی تزریق می‌شود.

• بزرگسالان و مادران باردار: دریافت یک نوبت واکسن Tdap در هر بارداری (بین هفته ۲۷ تا ۳۶) توصیه می‌شود. همچنین بزرگسالان هر ۱۰ سال باید دوز یادآور دریافت کنند.

ایمنی ناشی از واکسن به‌مرور زمان کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل، یادآورهای دوره‌ای در بزرگسالی برای جلوگیری از انتقال بیماری به نوزادان حیاتی هستند.

سیاه سرفه در نوزادان چه خطری دارد؟

نوزادان به‌ویژه در سه ماهه نخست زندگی، به‌دلیل ایمنی ضعیف‌تر، در برابر سیاه سرفه بسیار آسیب‌پذیرند. این گروه ممکن است بدون تجربه سرفه‌های مشخص، دچار علائم شدیدی مانند وقفه تنفسی، کبودی لب‌ها، کاهش سطح هوشیاری، تشنج یا پنومونی شوند. تأخیر در مراجعه می‌تواند پیامدهایی خطرناک داشته باشد، از جمله:

• ذات‌الریه (پنومونی) باکتریایی یا ویروسی

• افت اکسیژن مغز و بروز تشنج

• ایست تنفسی و مرگ ناگهانی

مراقبت‌های اولیه مانند بستری فوری، تجویز آنتی‌بیوتیک، پایش تنفس و تغذیه کم‌حجم اما مکرر، از اجزای ضروری درمان در نوزادان است. اطرافیان نوزاد نیز باید واکسینه باشند تا از انتقال بیماری جلوگیری شود.

مهم‌ترین عوارض سیاه سرفه در صورت درمان‌نشدن

اگر سیاه سرفه به‌موقع درمان نشود یا درمان ناقص باشد، احتمال بروز عوارض جدی و ناتوان‌کننده وجود دارد. برخی از این عوارض ممکن است حتی پس از برطرف‌شدن سرفه ادامه پیدا کنند:

• پنومونی: شایع‌ترین و جدی‌ترین عارضه به‌ویژه در نوزادان و سالمندان

• تشنج: ناشی از افت اکسیژن یا تب بالا

• خونریزی چشمی، بینی یا داخل سینه: در اثر سرفه‌های انفجاری مکرر

• فتق دیواره شکم یا دنده‌ای: به‌دلیل فشارهای مکرر سینه و شکم هنگام سرفه

• کاهش وزن شدید و سوءتغذیه

• بی‌خوابی، اضطراب و خستگی مزمن

تشخیص زودهنگام و درمان کامل با آنتی‌بیوتیک می‌تواند از بیشتر این عوارض جلوگیری کند.

آزمایش تشخیص سیاه سرفه چه زمانی انجام می‌شود؟

انجام آزمایش در منزل برای تشخیص سیاه سرفه، به‌خصوص در مراحل اولیه بیماری، دقت بالاتری دارد. بهترین زمان برای انجام تست‌های تشخیصی، هفته اول تا دوم پس از شروع علائم است. پس از آن، با کاهش بار باکتری، نتایج ممکن است منفی شوند.

• کشت نازوفارنکس: برای جدا کردن باکتری و تأیید قطعی بیماری

• آزمایش PCR: روش سریع‌تر و حساس‌تر برای تشخیص ژنتیکی باکتری در ترشحات تنفسی

• بررسی آنتی‌بادی: در مراحل پیشرفته‌تر بیماری یا برای ارزیابی سطح ایمنی بدن

پزشک با توجه به سابقه واکسیناسیون، تماس با فرد مبتلا و شدت سرفه، زمان دقیق انجام آزمایش را تعیین می‌کند.

آیا بزرگسالان هم ممکن است به سیاه سرفه مبتلا شوند؟

بله، برخلاف تصور رایج، سیاه سرفه مختص کودکان نیست و بزرگسالان نیز ممکن است دچار آن شوند؛ به‌ویژه اگر دوز یادآور واکسن را دریافت نکرده باشند. در بزرگسالان، علائم اغلب خفیف‌تر است اما می‌توانند ناقلان بدون علامت یا با علامت خفیف برای کودکان باشند.

علائم معمول در بزرگسالان شامل:

• سرفه مزمن خشک و مکرر، گاه تا ۸ هفته

• درد قفسه سینه یا گلودرد ناشی از سرفه

• خستگی و ضعف مفرط

• مشکلات خواب به‌علت سرفه شبانه

در صورت ادامه‌دار شدن سرفه یا تماس با فرد مبتلا، انجام آزمایش توصیه می‌شود.

چه زمانی برای درمان سیاه سرفه باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، مراجعه به پزشک الزامی است:

• سرفه شدید و تکرارشونده بیش از یک هفته

• وقفه تنفسی، کبودی صورت یا لب‌ها

• استفراغ مکرر بعد از حمله سرفه

• تشنج، خواب‌آلودگی یا کاهش هوشیاری

• تب بالا یا کاهش اشتها به‌ویژه در نوزادان

• در تماس بودن با فرد مبتلا به سیاه سرفه

تاخیر در مراجعه، می‌تواند منجر به بستری و بروز عوارض خطرناک شود، به‌ویژه در گروه‌های پرخطر مانند نوزادان، سالمندان و مادران باردار. برای خدمات پرستاری در منزل و پرستار کودک سهاطب در کنار شماست تا در اسرع وقت بهترین خدمات را به شما ارائه دهند.

پیشگیری از سیاه سرفه چگونه انجام می‌شود؟

پیشگیری از سیاه سرفه نیازمند رویکردی چندوجهی است که شامل ایمن‌سازی، بهداشت فردی و مدیریت صحیح تماس با بیماران می‌شود:

• دریافت منظم واکسن DTaP در کودکان و Tdap در بزرگسالان

• تزریق واکسن تقویتی در دوران بارداری

• رعایت فاصله با افراد مبتلا

• تهویه مناسب فضاهای بسته

• شست‌وشوی مکرر دست‌ها

• استفاده از ماسک در صورت ابتلا به سرفه

آموزش والدین و مراقبان درباره علائم اولیه و اهمیت واکسیناسیون نیز می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از شیوع بیماری ایفا کند.

چرا باید سیاه سرفه را جدی بگیریم؟

سیاه سرفه یک بیماری تنفسی بسیار واگیردار است که در نوزادان و گروه‌های آسیب‌پذیر می‌تواند خطر مرگ به همراه داشته باشد. درمان دیرهنگام یا ناقص، راه را برای بروز عوارضی مانند پنومونی، تشنج و خستگی مزمن هموار می‌کند. بااین‌حال، این بیماری با واکسیناسیون، مراقبت‌های پزشکی به‌موقع، و رعایت نکات بهداشتی قابل پیشگیری و کنترل است.

در صورت مشاهده سرفه‌های مکرر، حملات سرفه همراه با استفراغ یا قطع تنفس، به‌ویژه در کودکان، فوراً به پزشک مراجعه کنید و از خوددرمانی پرهیز نمایید. برای این مورد می‌توانید از ویزیت در منزل سهاطب کمک بگیرید.