سوند بینی-معده ای نوعی لوله کوتاه است که اغلب از آنها برای رساندن غذا یا دارو(gavage) استفاده میشود.آنها برای استفاده کوتاه مدت(۳یا۴ هفته)بکار میروند. با استفاده از سرنگ، یا به وسیله قطره ریز یا پمپ الکتریکی انواع محلولها به داخل این لوله ها وارد میشوند.بیرون کشیدن گاز یا مایعات (آسپیراسیون) نیز با استفاده از سرنگ، ماشین ساکشن الکتریکی انجام میشود.
گاواژ نیز به مفهوم تغذیه از راه لوله ( کاتتر ) ایست که معمولا از بینی رد شده و به حلق ، مری و نهایتا معده میرود و خروجی آن در معده است. کاربرد آن هم در بیماران با اختلال سطح هوشیاری (مثل بیمارانی که سکته مغزی کرده اند) و یا اختلال بلع میباشد. معمولا باقیماندن این لوله بمدت طولانی ، عوارض بسیاری نظیر سینوزیت و تب دارد و از طرفی هم قرار دادن و جابجا کردن و تست عملکرد این لوله و بررسی عوارض آن محتاج تجربه و ممارست فراوان است.
مرکز درمانی سها طب با پرسنل مجرب و آموزش دیده آماده اعزام کارشناسان خود به منزل مددجویان جهت تعبیه سوند معده(NGT) میباشد
هدف از دادن تغذیه با Gasterostomy table,N.G
-تغذیه مناسب جهت بیمارانی که بلع ندارند.
-تغذیه مناسب جهت بیماران بی هوش و نیمه بی هوش
-بیمارانی که از راه دهان کالری کافی دریافت نمی کنند.
موارد منع مصرف
در بیماران مبتلا به شوک با منشأ گردش خون ایسکمی روده
-انسداد کامل مکانیکی روده یا ایلئوس تغذیه روده ای در هراندازه ای منع مصرف دارد همچنین در بیماران با شرایط زیر تغذیه ا ثر روده ای توتال توصیه نمی گردد. انسداد مکانیکی نسبی روده
-اسهال شدید یا غیر قابل کنترل
– پانکراتیت و فیستولهای روده ای(با بیش از۵٠٠ درناژ روزانه ) اما در این گروه از cc جلدی بزرگ بیماران می توان حمایت روده ای نسبی را تجویز نمود . درمورد پانکراتیت تغذیه روده ای وارد ژژنوم می شود.
آموزش به بیمار و همراهان:
این روش حداکثر به مدت ۶-۴ هفته برای تغذیه بیمار مناسب است و در صورت تداوم اختلال بلع، پزشک معالج روش دیگری برای تغذیه بیمار انتخاب خواهد کرد.
بر حسب جنس این لوله ها، لازم است که با فواصل ۲ هفته یا بیشتر، لوله تعویض شود.
در مدتی که در داخل بیمارستان می باشید مایع گاواژ روزانه در آشپزخانه بیمارستان با نظارت کارشناسان تغذیه و بر اساس آزمایشات بیمار و فرمول کارشناسان تغذیه تهیه می شود.
در هنگام ترخیص، باید بر اساس آزمایشات و شرایط بیمار با مراجعه به واحد تغذیه و کارشناسان مربوطه فرمول تهیه مایع گاواژ بیمارتان را دریافت نمایید و بر اساس آن روزانه مایع گاواژ را آماده نمایید.
مایع گاواژ برای ۲۴ ساعت در یخچال قابل نگهداری است و اضافه آن باید دور ریخته شود.
دقت نمایید که در تهیه سوپ مجاز به استفاده از ادویه جات نیستید.
با توجه به اینکه تمام گروه های غذایی در مایع گاواژ وجود دارد، از دادن شیر در مدتی که بیمار گاواژ می شود خودداری شود و در دو نوبت نهار و شام به بیمار (به جز بیماران تحت دیالیز و با فسفر خون بالا) ماست داده شود.
روش غذا دادن به بیمار
۱- دست خود را بشوئید.
۲- سر تخت را بالا بیاورید تا بیمار در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد.
۳- برای جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه بیمار، پیش از هر بار تغذیه مطمئن شوید که لوله در معده قرار دارد:
سرنگ را به لوله معده وصل کنید و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید و مجدداً آن را به معده تزریق کنید. اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد ممکن است که لوله داخل معده نباشد و باید توسط پرستار با تجربه بررسی شود.
۴- باقیمانده معده را بررسی کنید. در صورتی که بیشتر از ۱۰۰ سی سی غذا در معده باقی مانده باشد، نشان دهنده تأخیر در تخلیه معده است. مایع کشیده شده را به معده بازگردانید و تغذیه بیمار را در آن جلسه حذف کنید.
۵- شروع گاواژ بعد از ناشتا بودن بیمار با آب ساده یا سرم قندی ۵ درصد یا آبمیوه طبیعی تازه ترجیحاً آب سیب صاف شده صورت گیرد.
۶- بهتر است در شروع گاواژ از حجم ۵۰ سی سی هر ۴ ساعت استفاده شود و در صورت تحمل حجم گاواژ هر ۴ ساعت ۲۵ سی سی اضافه شود تا به میزان مورد نظر کارشناس تغذیه برسد.
۷- اگر در موقع کشیدن مایع معده ترشحات سبز رنگ مشاهده شد به گاواژ دادن بیمار ادامه دهید.
۸- ابتدا لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کنید و پیستون را از داخل سرنگ خارج کنید.
۹- سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله را با ۳۰ سی سی آب بشویید.
۱۰- قبل از تمام شدن آب، محلول غذایی ولرم را که کاملاً صاف شده به داخل سرنگ بریزید. در تمام مدت سرنگ باید پر از محلول غذایی باشد. شما با بالا و پائین بردن سرنگ و ایجاد فشار ملایم به جدار لوله می توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل نمایید.
۱۱- مایع گاواژ باید به آرامی و در مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تزریق شود.
۱۲- قبل از این که محلول غذایی به طور کامل تمام شود حدود ۳۰ تا ۵۰ سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید تا لوله شسته شود.
۱۳- شستشوی مرتب لوله قبل و بعد از گاواژ باعث پیشگیری از انسداد لوله می شود.
۱۴- قبل از تمام شدن آب، لوله معده را با فشار انگشتان ببندید و سرنگ را از لوله معده جدا کنید. پیستون را داخل سرنگ قرار دهید و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل کنید تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. سپس بیمار را به مدت ۳۰ دقیقه در همان وضعیت قرار دهید.
مرکز درمانی سها طب با پرسنل مجرب و آموزش دیده آماده اعزام کارشناسان خود به منزل مددجویان جهت تعبیه سوند معده(NGT) میباشد.